آباقای : عنوانی برای خطاب به بانوان مسن و محترم
آپا : بزرگ ، خواهر بزرگتر
آچا : خوشایند،مادر،بانوی مسن درخوراحترام
آچالیا : نام گلی است
آچقین گول : گل شکفته شده
آچیق گول : غنچه یا گل شکفته شده
آدیگول : آنکه نامش همچو گل است
آدینا : نام کوهی معروف که شهرزنوزازبلاد آذربایجان رادربرگرفته
آرایلی : دختر پاکنام،همچوماه پاک ودرخشان
آرزی : آرزو
آرسیتا : نام منطقه ای ازسرزمین ماننا درغرب همدان فعلی
آسانا : دختر زیبا
آسلیم : مفید،دارای خیروفایده
آسوده : آرام، راحت، دنج ، آرامش یافته،آسوده گشته
آغان : شهاب آسمانی،شراره آتش،شعله ،زبانه آتش
آغ بنیز : سفید چهره،دارای صورت روشن
آغجاقیز : دختر سپید پیکروسپید چهره
آغجاگول : زیباهمچوگل سپیدرنگ،کاملا سفید
آک ایپک : ابریشم سفید،پارچه ابریشمی سفید رنگ
آک چیچک : گل سپید رنگ
آکچین : معصوم ،پاکدامن،آبرومند
آک ییلدیز : ستاره درخشان،جسم آسمانی سفید رنگ
آلا گؤز : چشم درشت وآبی رنگ،چشمان شیفته کننده درخشان
آلاله : لاله سرخ
بقیه در ادامه مطلب
آلانور : نوردر خشان،برّاق
آلتینای : ماه طلایی
آلتینلی : طلایی
آلتینیار : یارطلایی
آل چیچک : گل سرخ رنگ
آچیق : روشن ،آشکار، سعادت،نیکبختی
آچیق گون : روزصاف وروشن
آرال : جزایرنزدیک به هم،مابین دوجزیره،رود دریایی که دروسط دو خشکی باشد
آرین : پاکیزه،خالص،درخشان،اصیل
آسا : بسیار،فراوان،بی حد ومرز
آغجا : سفید رخسار،بسیارروشن روی،مایل به سفیدی
آک بوداک : شاخه درختی که سپید رنگ است، بوته سفید
آکمان : کاملا سفید بی گناه، پاک ومعصوم،آبرومند
آک یورت : میهن نیک،ایل وسرزمین آباد
آلتان : طلا،شفق سرخ رنگ
آلتین : طلا،فلزقیمتی وزردرنگی که ضد زنگ می باشد
آلقا : پسندیدن،راضی شدن، دعای خیربدرقه کسی ساختن،تعریف وتمجید کردن
آلقیش : ستودن،مدح گفتن،تعریف وتمجید،تشویق
آل کیم : رنگین کمان،قوس قزح
آل گول : گل سرخ رنگ
آلگون : آفتاب سرخ
آلنار : انارسرخ
آلِو : زبانه آتش،داغ وپرحرارت
آلیشان : علف آهو
آمراق : عزیز،دوست داشتنی،شیدا،شیفته،پاک وصاف
آمول : صبو،حلیم،ساکت،آرام،بانزاکت،مٶدب منظم
آناشن : مادر شاد ومسرور
آناک : خاطره،هدیه،حافظه
آناگول : گل مادر،گلی که همچومادرباشد(منظورازگل همان فرزند است)،دخترزیبا،برتر
آنا یار: دوست ویارمادر
آنداچ : خاطره،هدیه ،یادگار،ارمغان
آنسال : مربوط به قوۀ تفکر،عقلی
آنلیک : فهمیده،عقل،ذهن
آنناک : یادگار،خاطره
آنی : خاطره،به یادآوردن
آی : ماه ،روشن،زیبا،براق،جذاب وگیرا
آی بن : آفریده شده همانند ماه،جذاب ودرخشان همچون ماه
آی بنیز : ماه چهره،آنکه سیمایش مثل ماه باشد،زیباروی
آی پار : درخشنده وفروزان همانند ماه
آیپارا : ماه نو،هلال ماه
آی پری : زیبا مانند ماه
آیتاج : تاجی که همانندماه درخشان وبرّاق باشد،زیبا،ناطق
آیتار : بشارت دهنده
آیتارشن : قاصدشادی
آی تن : ماه پیکر،همچون ماه،زیبا،خوش قدوقامت،خوشایند
آی جامال : ماه رخسار،آنکه صورتی زیباهمچون ماه داشته باشد
آیجان : پاکدل،دختری که تن وروانش به پاکی ماه باشد
آی چیچک : گل آفتابگردان
آیدا : درماه،گیاهی خوشبوکه کنارآب میرویدو با گیاه «قایتارما»یا«بئش مارماق»که کاربرد طبّی دارند
آی دار : کاکل،یال
آیداشن : شادی وسروردر ماه
آیداگول : گلی که در سطح کره ماه روئیده باشد یااز ماه آورده شده باشد ،گل ماه .زیبا ،خوب روی
آیدان : آفریده شده ازماه،ایجاد شده ازماه زیبا چهره ای که از ماه آمده باشد ،نیکو چهره همانندماه
آی دینچ : استواروپابرجا چون ماه برّاق،درخشان،انبوه
آیرال : مستثنی،آنکه استثنا شده باشد
آی سِئو : دوست داشتنی مثل ماه
آیسان : شبیه به ماه،مانند ماه
آی سَل : سیل نورماه،پرتوماه،زیباودرخشان چون ماه
آی سَن : همانند ماه هستی،به ماه می مانی
آیسودا : ماه درآب
آی سون : ارمغان ماه،هدیه ماه
آی سونا : سونای ماه،قویی که پرهای سرش سبزرنگ است و زیباچهره ای که اختصاص به ماه دارد
آی سوی : آنکه ازماه باشد،ازنسل ماه،برازنده ونیک خوی
آی سین : مثل ماه هستی،همانند ماهی،زیبا هستی
آیشان : شناخته شده چون ماه،مشهور،نامداروشهیر
آیشن : مثل ماه صاف ودوست داشتنی
آی فَر : سفید مثل ماه ،نورودرخشش ماه،زینت ماه
آی قاش : دارای ابروانی همچون هلال ماه (در شعر کاربرد بسیاردارد )
آی قیز : دختری که ازماه آمده باشد دخترزیباوخوشایند
آی گئن : مرتبط با ماه،دوست بسیارنزدیک وهمدل،همراز
آی گول : گل ماه،زیبا همانند ماه
آیلا : هاله اطراف ماه وسایرسیارات،شفق،درخشش
آیلار : ماه ها
آیلان : همراه ماه،شبیه به ماه
آیلین : دایرۀاطراف ماه،هاله
آیمان : انسانِ ماه،آنکه ازماه باشد،زیبا چون ماه
آیمان : مثل ماه
آیناز : زیباچهره ای که نازوعشوه داشته باشد،مهناز
آی نور : نورانی مثل ماه ،پرتو ماه،درخشان چون ماه
آی نیسه : بانویا دختری که چون ماه زیباباشد
ائتکین : تأثیرگذارنده،مؤثرواقع شونده،فعّال،اقدام کننده
ائتناز : نازکن
ائل آی : ماه ایل،زیباروی طایفه
ائلبالی : شیرین وعسل ایل وطایفه
ائل بَزَر : زینت طایفه،زیباچهرۀ قبیله،انسان نیکوی ولایت
ائل بزه ر : زینت دهندۀ ایل وطایفه
ائلتاج : تاج ایل ،شخص مورد احترام خلق،زعیم ورهبرسرزمین
ائلتاش : هم ایل ،هموطن،هم طایفه
ائلچین : لایق ایل ،برای مردم وایل
آئل سئوَر : عاشق وشیفتۀ سرزمین وایل
ائلکین : میهمان،سیاحت کننده
ائلگین : غریب ،مهاجر،آنکه ازخانه وکاشانه اش مهجورمانده باشد
ائل ناز (الناز) : نازنین قوم،زیبا وعشوه گرطایفه
ائوین : هسته یادانه،تخم،مایه واصل هرچیزجوهروعصاره
اَبرَن : دنیا،کائنات،سما وفضا
ابرو : خطوط موج دارکشیده شده برروی لوحه های آهنی و غیره،نقوش و خطوط طبیعی روی سطوح
أدا (عربی ) : نازوعشوه،رفتار وسلوک،طرز،اسلوب،اجرا وایفا نمودن
أرسن : شبیه به قهرمانان وجوانمردان
أ رکانا : آزاد،مختارومستقل
أرگم : نازنین من،محبوب من
أرگول : همانند گل،انسانی نظیرگل
أرمغان : هدیه،تحفه
أرمَن : لایق حرمت واحترام،خوش یمن ومبارک
أسمر : گندمگون
أسیم : وزش باد،شدّت باد،مه
أسین : مه صبحگاهی،نسیم سحری،الهام،احساساتی شدن،هوس
ألیک : جیران،آهو،غزال کوهی
اوتکو : سر انجام نیک،ظَفَر
اود آنا : مادرآتش
اود دنیز : دریای آتش
اودشَن : شاد آتشین وپرحرارت
اوروز : بخت وطالع ،خوشبخت،ماه،روزه داری،ماه صیام (رمضان )
اوزای : فضا،عالم لایتناهی
اوزوک : انگشتر
اوستون : بهتر، درسطحی برتر
اوسلو : صاحب کمال،عاقل،آرام
اوغور : موفقیّت،نیکی،بخت ،طالع
اوغورلو : شخص خوش یمن ومبارک وخجسته،مایۀ برکت
اوکای : بیانگراحساس رضایت وخوشنودی است،احسنت،آفرین،بسیار نیکو
اولجا : غنیمت،بخشش وعطا
اولجای : بخت،طالع،اقبال
اولدوز : ستاره
اولکان : بسیاربزرگ،عظیم
اولکَر : هفت ستاره خوشه پروین،ثریّا
اولگون : رنگ آبی،به رنگ آب
اولوس : ملّت،خلق،قوم وطایفه
اوماچ : امید،مقصد وهدف،آرزو
اومای : الهه
اومیده : آرزو،آمال،خواسته
اونای : شریف، نامدار،پرآوازه
اونسال : بسیارمشهور
اونلو : شهیروپرآوازه،جذّاب وگیرا
اویسال : حرف شنو،مطیع
ایپک : تارهای بسیارظریف ودرخشان ابریشم
ایپک تن : دارای پیکری لطیف وظریف نظیرابریشم
ایپک نور : برّاق
ایزگی : عاقل،باهوش وباذکاوت،عادل ومنصف
ایزیناز : خوش اثر
ایستَر : خواستن،طلب نمودن
ایستَک : آرزو،خواسته،مراد
ایشیک : روشنایی،فروغ،تابناکی
ایشیل : منوّرشدن،درخشیدن،فروغ،پرتو
ایشیلار : تابنده ،منوّر ،درخشنده
ایشیلاک : براق وتابناک،دارای درخشش وپرتو
ایشین : اشعه ،شعاع نور،پرتو،شفق
ایشین سو : درخشش آب،روشنایی حاصل ازبازتابش نورتوسط آب
ایلدَش : متولد شدگان در یک مکان
ایلدیر : روشنایی ،برق زدن ،درخشش
ایلقیم : سراب
ایلک آی : ماه نو ،ماه هلال
ایلک ایز : اولین نشانه ،نخستین علامت
ایلکناز : اولین ناز (اولین دختر خانواده )
ایلگی : مناسب،ارتباط ووابستگی،کنجکاوی
ایلمَن : وابسته به ایل وطایفه
اینجی : دُرّ،مروارید،بسیار تابناک
اٶزآیتان : کاملا شبیه به شفق
اٶزآیسان : نظیرماه
اٶزبال : عسل اصل وحقیقی
اٶزبَن : خال ویژه ومادرزاد
اٶزبیل : آنکه دارای دانشی خاص است،باسواد وآگاه
اٶزپینار : منبع آب منحصربه فرد،آب حیات بخش وزلال چشمه
اٶزجان : تَنی،عزیزومحبوب
اٶزدَش : فاقد تفاوت،کاملا یکسان
اٶزدَک : ماده،ماتریال،تنۀ درخت
اٶزگو : منحصربه فرد،خاص وویژه
اٶزگول : ویژگی،گونه ونوع
اٶزگولَچ : آنکه خنده منحصربه فردی دارد،دارای طرزخنده ای ویژه
اٶزگونَش : نظیرخورشید
اٶزَل : چیره دست وماهر،ویژه،مخصوص،جداگانه
اٶزلَر : حسرت کشنده،دلتنگ
اٶزلَم : درذوق وشوق دیدار کسی یا چیزی بودن،حسرت،آرزو
اٶزن : توجه واعتنای جدی
اٶزیورت : سرزمین مادری،میهن،ایل ووطن وطایفه
اٶکه : تیزفهم ،باهوش،متفکروعاقل
اٶگه : متفکر،عاقل،وزیر،مشاور
اٶن ایز : اوّلین اثر،نخستین راه
اٶوگول : لایق تعریف وتمجید
اٶیوک : هیجان حاصله ازحس عشق ومحبّت،جوش وخروش عشق
باخیش : نگاه
بادام گؤز : چشم بادامی
باریش : صلح،آتش بس،آشتی
بارینج : شبدرکوهی
باغیش : بخشیدن،هدیه نمودن،عطا
بالا : اولاد،فرزند،نوزاد
بال سان : شیرین همانندعسل،متعلق به عسل
باللی : ترکیب شده باعسل،شیرین ولذّت بخش همانندعسل
بایاز : دراصل بیاض است ؛کاملا سفید
بایان : خانم ،بانو
بایراق : تکّه پارچۀ رنگی که بررویش علامت با نشان خاصّ یک دولت ،خلق ،حزب ویا مؤسسه
بَتی : تصویرکردن ،چهره وصورت،فرم،اندام وپیکر،قدوقامت
بَتیک : مکتوب،نامه،نوشته های رسمی،سند،دعای مکتوب
بَدیز : زیبا ،خوش قدوقامت،ظریف
بَگَنچ : خوشایند ،پسندیده ومطلوب
بَزَک : نقش ونگار ،آرایش وزینت
بَلگَن : شایسته ،لایق ،سزاوار
بَلگَین : واضح،بارز وآشکار،روشن
بَنزَر : شبیه ،نظیر،مانند ،شایسته ،مناسب
بَن شَن : من خوشبخت هستم ،بختیار ونیک اقبالم ،من شاد ومسرورم
بنفشه : مَنَکشه
بَن گول : گل ویا شکوفه خالدار
بَنگین : دائمی ،جاویدان وابدی
بَن لی : آنکه در چهره ویا پیکرش خال داشته باشد ،دارای خال یا لکه
بَنیجه : ابدی، جاودان ، بی انتها ،ماندگار وهمیشگی
بولود : ابر ،بخار
بیرجه : واحد ،تک ،یگانه ،یکی
بیرسَن : آنکه یکی باشد،بی بَدیل،یکّه وتنها
بیر گول : گل بی مثل ومانند،گل یگانه وَبدیل
بیلگه : عالم ،انسان مُدرک ،صاحب معلومات ومحفوظات ذهنی عمیق ووسیع
بیلگی : علم ودانش ،سواد ومعلومات ،معرفت وآگاهی
بیلگین : عالم ،صاحب دانش وفضیلت
پارلا : بدرخش!تابناک شو !
پارلار : نور می افشاند ،می درخشد
پارلاش : روشنی ،درخشندگی
پارلاک : نورافشان ،بَرّاق وتابناک
پَتَک : کندو
پَک اؤز : دارای صبرواستقامت
پیرلانتا : برلیان ،الماس تراش خورده ،سنگ ذی قیمتی که در برابرنوربه رنگهای زیبا ومتنوعی گراید
پینار : چشمه ،چشمۀ جوشان آب اززمین
تئللی : دختری با گیسوی بلندوزیبا ،دارای زلفهای زیباومُزیِّن
تئل نار : زیبارویی که موهایش درخشان چون آتش است
تئلناز : دختری با گیسوی ناز وقشنگ
تئل نور : دارای موهای شفاف وبرّاق
تابراک : سرزنده ،زرنگ وکاری ،قبراق وسرحال
تاتلی : بامزه وبانمک
تاچلی : آنکه تاج برسرداشته باشد
تارو : به حالت ظریف درآورنده ،به هیجان آمدن ،عصبانی گشتن
تاریم : چادر ،خانه ،مکان ،سر پوشیده
تالکوک : محل اتصال کوه هابه همدیگر
تان آک : سرخی افق ،عجیب وغریب
تان آل : نظیرشفق ،مایۀ حیرت ،عجیب
تان زَر : طلای غیر عادی وعجیب
تان سو : خارق العاده ،بسیارعجیب
تان گول : گلی که صبح زود بشکفد ،گل صبحگاهی
تان ییلدیز : ستاره ،زهره ،ونوس
تایسیز : بی همتا
تَجیم : تجارت ،خرید وفروش
تَرگول : گل نوشکفته ،شکوفه تازه
تَرنیسه : دختر جوان وبا طراوت
تَک آی : ماه یگانه ،ماه تک وبی همتا ،زیباروی بی نظیر
تَکسین : یکی یکدانه ،یگانه ،بی نظیر
تَک گول : گل بی نظیر،آنکه در زیبایی بی نظیراست
تَگیر : ارزش ،بهاء ،قیمت
َتن آی : همانند وهمسان ماه ،نظیرماه
توپاز : نوعی سنگ الوان وقیمتی
توراج : نوعی پرنده از تیرۀ ماکیان شبیه به مرغ باگوشت بسیار لذیذ
تویقو(دویغو) : احساس ،عاطفه ،درک
توران : نامی بود که ایرانیان باستان به محل زندگی وسرزمین ترکهانسبت دادند ،زیستگاه ترکها